Өмнө Үүргийн дэвтэр гээч зүйл хийж байхдаа би системийн тодорхойлолт (Зорилгын дэвтэр байсныг солив) гээч зүйл хийх тухай дурдсан. Одоогоор өөрийнхөө төслийнхийг хийж дуусаагүй л байгаа.
Өнөөдөр ганц нэг стандарт харж суугаад өмнө дурьдаж байсан Шаардлагын тодорхойлолтод хамаатай нэгэн зүйлийг зайлшгүй тэмдэглэх нь зүйтэй мэт санагдлаа.
Германы DIN 69 905 стандартад “Үүргийн дэвтэр” англиар Requirements specification гэж аваад даалгавар олгогчийн даалгавар хүлээн авагчид тавьсан шаардлагуудыг тодорхойлсон байна гэжээ. Юу хийхэв юунд хүрэхийг тодорхойлно гэсэн үг. Харин “Системийн тодорхойлолт”-ийг англиар System specification гэж аваад бүтээгдэхүүний хэрэгжүүлэлт болон хүчин чадлыг даалгавар хүлээн авагчийн зүгээс тодорхойлон бичнэ гэжээ. Яаж хэрэгжүүлэх вэ гэдгийг тодорхойлно гэсэн үг.
Гэтэл энэ нь Sommerville -ын (түүний Software Engineering гэж маш сайн ном байдаг) тодорхойлсон “Системийн тодорхойлолт” нь загварын баримт биш ба аль болох ЯАЖ хийхийг биш систем ЮУ хийхийг тогтоох хэрэгтэй гэсэн байдагтай жаахан зөрчилдөөд байх шиг. Хий гаргадаггүй аричууд стандарт дээрээ алдаагүй л байлгүй дээ.
Нэг хэрэгтэй гэмээр зүйлийг Rombach тэмдэглэсэн байдаг. Системийн тодорхойлолтын хамгийн чухал зүйл нь 4 С гээд: Clarity, Completeness, Consistency, Correctness гэж тодорхойлсон байдаг.
Германы DIN 66901 нормоор Үүргийн дэвтэрийг
1. Зорилгын тодорхойлолт
1.1 Гарцаагүй – Болзол
1.2 Хүсэлт – Болзол
1.3 Хязгаарлалт Болзол
2. Бүтээгдхүүний хэрэглээ
2.1 Хэрэглээний хүрээ
2.2 Хэрэглэх бүлгүүд
2.3 Хөдөлгөх нөхцлүүд
3. Бүтээгдхүүний нөхцлүүд
3.1 Програм хангамж
3.2 Техник хангамж
3.3 Байгууллага
3.4 Бүтээгдэхүүний интерфейсүүд
4. Бүтээгдхүүний функц
5. Бүтээгдхүүний хүчин чадал
6. Хэрэглэгчийн интерфейс
7. Чанарын тодорхойлолт
8. Глобал тестүүд
9. Нөхөлтүүд
гэж тодорхойлжээ.
Програм хангамжийн инженерчилэлд Үүргийн дэвтэр ба Системийн тодорхойлолт харилцан эргэх холбоотой байна гэж үздэг, заадаг, тодорхойлдог.
Аричууд Нэр томъёо (Terminology) гэдэг маш чухал гээд Anforderungserhebung – RE, Anforderungsanalyse – RA, Anforderungsmanagement -RM, Anforderungsspezification – RS гэх мэтээр авч явъя гэж тогтоод үүнийгээ хэрэглэж ярьдаг. Бидэнд ч бас энэ чухал.
За яагаад би ийм утга учиргүй баахан юм холиод бичээд байгаад та гайхаж байгаа байх.
Би эдгээрээс санаа авч байгаад монгол хэл дээрээ өөрсдийн баримтлаж явах Системийн тодорхойлолтыг л зохиочих санаатай ингэж мунгинав. Бид эртхэн дээр нь нэг стандарт маягтай хэрэглэчихдэг баримттай байвал ирээдүй хойчид хэрэгтэй болов уу.
Дээрх буруу, зөв янз бүрийн тодорхойлолтуудаас миний хамгийн үнэн бөгөөд зөв гэж үзэж байгаа нь Үүргийн дэвтэр ба Системийн тодорхойлолт эргэх холбоотой гэсэн тодорхойлолт.
Тиймээс энийг сууриа болгож авъя. Өмнө гаргасан Үүргийн дэвтэрээ барих эсвэл түүнийг өөрчилөх гэсэн замаар Системийн тодорхойлолт тодорхойлогдох боллоо.
DIN 66901 стандартыг харж байхад миний өмнө хийсэн Үүргийн дэвтэрээс илүү гарах зүйл байхгүй байна. Харин энд авууштай нь өмнө миний үүргийн дэвтэрт бүтээгдхүүний шинж чанар дотор тодорхойлсон Систем ба системийн орчин гэсэн дэд бүлгийг тусад нь бүлэг болгож авсан байна.
Энэ нь сэтгэл зүйн талаасаа зүгээр санагдлаа. Учир нь систем болон системийн орчинг системийн үйл ажиллагаа болон өгөгдлийг тодорхойлохоос өмнө тодорхойлох гээд дайрчихдаг. Тиймээс үүргийн дэвтэрт үүнийгээ өөрчилж болох юм. Гэхдээ бас функцүүдийг тодорхойлж байхад түүнээс хамааран өөр орчин гарч ирэх үе ч байдаг. Бусдаар бол Системийн тодорхойлолт Үүргийн дэвтэртэйгээ дүйцүүлэн гаргая.
Нэр томъёоны хувьд
Anforderung (de) – Requirement (en) гэдгийг Шаардлага гэж авъя.
Тэгэхээр шаардлагын анализ, менежмент гэх мэтээр явна гэсэн үг. Энд харин тодруулах шаардлагатай зүйл бол Specification гэсэн үг. Энийг зарим үед тодорхойлолт, зарим үед загварчилалын баримт гэсэн утгаар авдаг. Бидний мэргэжлийн хувьд ихэнхдээ загварчилал гэдгээр нь авч явах нь зүйтэй. Specify гэхээрээ тодорхойлох гэхээсээ илүү загварчилах гэж авбал зөв гэсэн үг. Нөгөө миний харьцуулах дуртай барилгын архитектурчтай харьцуулбал Specification гэдэг нөгөө л скиз, техникийн зураг зүй нь шүү дээ. Тэд техникийн зураг зүйнхээ дагуу зурдаг бол бид UML -р зурдаг л гэсэн үг.
За та бүхнийг чилээж эхлэх шиг байна. Хариуд нь нэг зураг тавъя. Төсөл доторх холбоог Dr. Karsten Hoffmann дараах байдлаар үзүүлсэнийг хавсрагалаа. Сайн шинжлэхгүй бол ч . . .


3 Comments

Бадаагийн Блог (Badral's personal blog) · 2008/05/15 at 10:44

За өмнө амлаж байсанчлан Системийн тодорхойлолт гаргах талаар ажлын цагаасаа хулгайлаад нэг бүдүүвч гаргая. Энэ талаар нилээн удаан ам хамхичихсан чинь зарим нөхдийг чилээсэн бололтой. Ойрд ажил ихтэй энэ муу блогтоо юм тэмдэглэх зав гардаггүй дээ.
За ю

болороо · 2009/02/11 at 02:47

архангай аймагийн хүн юм уу??? admin aa

Эхний үе шат асуудлын анализ – Системийн тодорхойлолт « Badral's personal blog · 2011/02/10 at 11:33

[…] зав байхгүй тул яг ямар загвараар явахыг л жагсаая. Програм хангамжийн төслийн шинжилгээ бичлэгт тодорхойлсон болон Үүргийн дэвтэр хольж […]

Leave a Reply

Avatar placeholder

Your email address will not be published. Required fields are marked *